Endüstriyel Raf Sistemlerinde Taşıma Kapasitesi Neden Önemlidir?

Endüstriyel raf sistemlerinde taşıma kapasitesi, güvenlikten verimliliğe kadar her şeyi belirler. Kapasite doğru seçilmezse raf sehim yapar, eğilir veya devrilebilir; bu da hem iş güvenliği hem de stokların zarar görmesi açısından ciddi risk oluşturur. Aşağıda, kapasitenin neden kritik olduğunu, temel hesap mantığını ve seçim yaparken nelere bakmanız gerektiğini sade bir dille anlatıyoruz.

Taşıma kapasitesi neyi ifade eder?

• Raf başına taşıma kapasitesi: Bir raf tablasının güvenle taşıyabileceği azami yük (kg)

• Göz başına kapasite: İki dikey travers arasında kalan raf bölümünün toplam yük sınırı

• Modül/sistem kapasitesi: Tüm kolon ve traverslerin birlikte güvenle taşıyabileceği toplam ağırlık

Bu değerler üretici tarafından test edilerek verilir ve eşit, dengeli yükleme varsayımıyla geçerlidir.

Kapasite düşük seçilirse ne olur?

• Eğilme ve sehim: Zamanla raf tablası çöker, vidalar gevşer, bağlantı noktaları aşınır

• Devrilme riski: Kolon ve traversler zorlanır; depoda iş kazası ihtimali artar

• Stok kaybı: Ürünler zarar görür, ürün iade ve tekrar maliyeti yükselir

• İş akışının yavaşlaması: Raflar güven vermediği için çalışanlar daha temkinli hareket eder

Temel yük hesabı: Pratik bir yöntem

1. Ürün ağırlığını bulun: Tek kutu/palet ağırlığı (kg)

2. Rafa düzenini planlayın: Bir rafa kaç ürün gelecek?

3. Toplamı hesaplayın: Ürün sayısı × tekil ağırlık = raf yükü

4. Emniyet payı ekleyin: En az %20 emniyet payı önerilir

Örnek:

• Kutu ağırlığı: 25 kg

• Raf başına 12 kutu: 12 × 25 = 300 kg

• %20 emniyet payı: 300 × 1,2 = 360 kg
  Bu durumda o raf tablası için en az 360 kg kapasite beyanı arayın.

Not: Yükler rafın orta hattına yığılmamalı, eşit dağılmalıdır. Paletli sistemlerde palet yerleşimi ve ayak temas noktaları ayrıca dikkate alınır.

Kapasiteyi etkileyen başlıca faktörler

• Malzeme ve et kalınlığı: Çelik kalitesi ve profil et kalınlığı arttıkça taşıma gücü yükselir

• Raf açıklığı (genişlik) ve derinlik: Açıklık büyüdükçe sehim eğilimi artar

• Travers ve kolon profili: Omega veya kutu profil gibi form ve mühendislik, rijitliği belirler

• Bağlantı aparatları: Cıvata, kilit pimleri ve kulak yapıları yük altında dayanımı belirler

• Zemin ve ankraj: Zayıf zemine kurulan güçlü raf bile devrilebilir; doğru ankraj şarttır

Doğru kapasite için adım adım seçim

• Yük tipini belirleyin: Kutu, varil, palet, uzun malzeme (profil/boru)

• Depolama düzenini seçin: Hafif yük rafı, ağır yük seçmeli raf, palet rafı, cantilever, drive-in

• Ölçüyü netleştirin: Genişlik–derinlik–yükseklik ve kat sayısı

• Üretici beyanlarını isteyin: Raf başına kg değeri, sistem kapasitesi, test sertifikaları

• Keşif ve kurulum: Yerinde keşif, zemin incelemesi, ankraj ve devrilme önlemleri

• Etiketleme: Her raf gözüne maksimum yük etiketi asın; çalışan eğitimi verin

Sık yapılan hatalar ve pratik çözümler

• Hata: “Nasıl olsa taşır” diyerek kapasite etiketi aşılır

  • Çözüm: Her göze görünür etiket ve düzenli denetim

• Hata: Yükler orta hatta toplanır, uçlar boş kalır

  • Çözüm: Eşit dağılım kuralını personelle paylaşın

• Hata: Zemine ankraj yapılmaz veya yetersiz yapılır

  • Çözüm: Doğru dübel–vida ve üretici önerisine uygun ankraj

• Hata: Mevcut rafa ölçü uymayan palet/kutu zorla yerleştirilir

  • Çözüm: Yüke göre raf açıklığı–derinliği yeniden planlanmalı

• Hata: Aşırı kat sayısı ile modül stabilitesi zayıflar

  • Çözüm: Kolon kesiti, çapraz bağlantı ve rijitlik hesapları üreticiyle doğrulanmalı

Örnek senaryolar

• E-ticaret deposu (hafif–orta yük): 200–350 kg/raf kapasite, sık erişim, hızlı toplama

• Gıda deposu (paletli): 800–1200 kg/palet, forklift erişimi, travers yüksekliği ayarlı

• Metal parça deposu (ağır yük): 400–600 kg/raf, takviye travers ve kalın tabla, ankraj şart

• Uzun malzeme (cantilever): Kol başına kapasite kritik; kol uzunluğu arttıkça kapasite düşer

Bakım ve periyodik kontrol

• Gevşeyen cıvata ve pimleri sıkın

• Eğilen, sehim yapan tablaları değiştirin

• Darbe alan kolonları ve traversleri yenileyin

• Yük etiketlerini güncel tutun, personeli bilgilendirin

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1) Raf kapasitesini nasıl belirlerim?
Ürün ağırlığını ve raf başına ürün sayısını hesaplayın, toplam yüke en az %20 emniyet payı ekleyin. Sonra üreticinin beyan ettiği raf başına kg değerini kontrol edin.

2) Aynı rafın kapasitesi farklılaşır mı?
Evet. Raf genişliği, derinlik, profil formu ve malzeme kalitesi değiştikçe kapasite farklılaşır. Açıklık büyüdükçe sehim artar.

3) Paletli raflarda nelere dikkat etmeli?
Palet ölçüsü, forklift kol açıklığı, travers yüksekliği ve palet ayak temas noktaları kritik önem taşır. Travers sayısı ve yerleşimi kapasiteyi belirler.

4) Devrilme riskini nasıl azaltırım?
Doğru ankraj, zemin kontrolü, çapraz bağlantıların kullanımı, aşırı kat sayısından kaçınma ve görünür maksimum yük etiketleri ile risk düşer.

5) Kapasite etiketi zorunlu mu?
İş güvenliği açısından tavsiye edilir ve birçok işletme iç yönergesinde zorunludur. Etiketler, sahada aşırı yüklemeyi önler.